«Προστάτις μας η Παναγία»

Πατήρ Βαρνάβας Γιάγκου (13.03.2020):

«Χαῖρε, ἀνόρθωσις τῶν ἀνθρώπων· χαῖρε, κατάπτωσις τῶν δαιμόνων». Αυτή είναι η Παναγία μας· αυτή είναι η παρηγοριά μας· αυτή είναι η δύναμή μας. Δεν μπορούμε να σηκωθούμε μόνοι μας. Σε εμάς αυτό που αναλογεί είναι να αναγνωρίσουμε την πτώση μας, να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε κάτω, και να ποθήσουμε να ανέλθουμε, να σηκωθούμε ψηλά.

Αλλά μας ξεπερνάει. Αυτό που μας σηκώνει είναι η Χάρις του Θεού. Και η Παναγία είναι βοηθός σε αυτό. Γίνεται η ανόρθωσή μας. Έγινε, γιατί έγινε η κλίμακα να κατέβει ο Θεός στη γη και να μας ανεβάσει ψηλά.

Αλλά και καθημερινά μας συμπαρίσταται η Παναγία. Μας ενισχύει. Είναι βοηθός. Έχουμε στον βίο πολλών αγίων τη βοήθεια και συμπαράσταση της Παναγίας. Γιατί αυτός είναι ο Θεός. Αυτοί είναι οι άνθρωποι του Θεού. Ζουν δίνοντας αγάπη. Ζουν, γεμίζουν, πλουτίζουν με το να υπερασπίζονται τον αδύνατο άνθρωπο, τον πονεμένο, τον δυσκολεμένο, τον πεσμένο.

Η Παναγία, λοιπόν, έχει αυτό το μητρικό ήθος: Νοιάζεται για εμάς, για τα παιδιά της. Μας ενισχύει. Άρα, δεν δικαιολογείται καμία απελπισία, καμία απόγνωση, ιδίως για τον άνθρωπο που είναι μέσα στην Εκκλησία και πιστεύει στον Θεό. Έχουμε μεγάλο όπλο, έχουμε μεγάλη ενίσχυση: την Παναγία μας. Είμαστε πεσμένοι; Δεν απογοητευόμαστε. Δεν θα σηκωθούμε μόνοι μας. Θα έρθουν οι άγιοι και θα μας σηκώσουν. Θα μας ενισχύσουν. Θα μας παρηγορήσουν. Και πρώτη η Παναγία μας.

Και τι λέγει; Και «κατάπτωσις τῶν δαιμόνων». Δηλαδή, με την επίκλησή της, με την επίκληση του ονόματός της, με την επίκληση της χάριτός της, φρίττουν οι δαίμονες. Εξαφανίζεται ο πειρασμός. Δεν έχει δύναμη ο πειρασμός πάνω μας. Δύναμη του δίνουμε εμείς, όταν δεν επενδύουμε στον Θεό, δεν επενδύουμε στη Χάρι[1] του Θεού, δεν επενδύουμε στη δύναμη των αγίων μας. Και προσπαθούμε με τις δικές μας δυνάμεις να αντεπεξέλθουμε, με τον δικό μας λογισμό. Τότε, δίνουμε στον πειρασμό δύναμη. Όμως, όταν όλη η παρηγοριά μας, όλη η δύναμή μας, είναι οι άγιοί μας και η Παναγίας μας, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.

Και τι άλλο λέγει ο στίχος; Κάθε στίχος είναι και μία ευλογία. Είναι και μία παράκληση και μία παρηγοριά. Λέει: «Χαῖρε, ἀοράτων ἐχθρῶν ἀμυντήριον· χαῖρε, Παραδείσου θυρῶν ἀνοικτήριον». Είναι η άμυνα στους εχθρούς μας. Είναι τα τείχη που υψώνονται. Το φράγμα έναντι των βαρβάρων· έναντι των εχθρών· έναντι του πειρασμού.

Είναι αφελής ο άνθρωπος που πιστεύει ότι δεν χρειάζονται όρια και φράγματα, όταν υπάρχει ο υπενάντιος, ο ενάντιος, ο εχθρός, ο αντίπαλος. Δεν είναι αγάπη το να μη διαφυλάσσω τα όριά μου και να μην προστατεύω τον εαυτό μου. Είναι ανοησία και αδιακρισία.

Και έχουμε, λοιπόν, την Παναγία, που είναι το «ἀμυντήριον». Είναι η προστασία μας στους αόρατους εχθρούς· στους δαίμονες· στους πειρασμούς· στον αντικείμενο· σε κάθε δοκιμασία. Σε κάθε δυσκολία που περνάμε, η Παναγία, λέει, είναι το «ἀμυντήριόν» μας. Είναι το τείχος, το ακαταμάχητο, το αόρατο, που μας προστατεύει από κάθε εχθρό. Και αυτή που μας ανοίγει τον Παράδεισο. Μας δίνει την ελπίδα ότι, να, είναι εγγύς ο Κύριος, είναι κοντά ο Θεός.

Ορίστε, λοιπόν. Τέτοια υπεράσπιση έχουμε. Τέτοια βοηθό έχουμε. Δεν φοβόμαστε κανέναν κίνδυνο, καμία απειλή. Ούτε πνευματική ούτε ανθρώπινη. Και οι πειρασμοί που έρχονται, είτε [σε][2] εθνικά είτε σε θέματα υγείας, αυτό είναι ευλογίες Θεού. Για να ξυπνήσουμε. Να ενεργοποιηθούμε. Να μην τα θεωρούμε όλα δεδομένα. Να καταλάβουμε ότι πρέπει να μάθουμε και να γονατίζουμε. Να προσευχόμαστε. Καρδιακά.[3] Γιατί, αλλιώς, δεν μαθαίνουμε κάτι τέτοιο.

Είδατε τι ωραία που ήρθε; Όλα αυτά γίνονται τη Σαρακοστή. Να, ο Θεός μας βάζει να προσευχόμαστε, να μάθουμε το ήθος της Σαρακοστής: το ασκητικό ύφος· το ασκητικό ήθος. Όχι με αγωνία. Όχι με φόβο. Αλλά όχι και με αφέλεια. Όχι με απροσεξία. Χρειάζεται να είμαστε σοβαροί άνθρωποι, υπεύθυνοι. Ο άνθρωπος του Θεού είναι ξύπνιος. Είναι διακριτικός. Λένε οι Πατέρες μας: «Υψίστη των αρετών είναι η διάκριση». Να διακρίνω πότε είναι σωστό και πότε είναι λάθος.

Να πούμε ένα παράδειγμα: Λέμε όλοι: «Η αγάπη είναι το καλύτερο». Βεβαίως! Αλλά ποια αγάπη; Με ποιον τρόπο; Και πότε είναι αληθινή η αγάπη; Και πότε ψεύτικη; Πότε είναι σταυρική; Και πότε είναι φαντασία του μυαλού μας; Και ή η ιδιοτέλεια ή ο ψυχισμός μας θέλει έναν δικό του τρόπο, ανάλογα τι βιώματα έχει και πώς μεγάλωσε. Η αγάπη, λοιπόν, έχει διάκριση.

Και να πούμε και πράγματα για το φαινόμενο αυτό το οποίο συνέβη με τον ιό. Χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί. Ο Θεός βοηθάει. Αλλά και εμείς να είμαστε προσεκτικοί. Δεν πειράζουμε τον Θεό: «Ε, εμένα θα με σώσει ο Θεός, γιατί πάω εκκλησία». Και είμαι αδιάκριτος. Τον βάζω σε πειρασμό. Θυμάστε τον πειρασμό του Κυρίου; Λέει: «Αν είσαι Υιός του Θεού, πέσε από πάνω και θα σε σώσει ο Θεός». Και τι του είπε ο Κύριος; «Οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου».

Λοιπόν, να είμαστε προσεκτικοί και διακριτικοί. Πρέπει, γιατί ο καθένας δεν έχει ευθύνη [μόνο] για τον εαυτό του, έχει [και] για τους γύρω του μην τους κολλήσει. Γι’ αυτό, δεν θα έρχεται άνθρωπος στην εκκλησία που είναι ευπαθής, [που] ανήκει στην ευπαθή ομάδα. Πάνω από εξήντα πέντε ετών άνθρωπος δεν θα έρχεται στην εκκλησία αυτόν τον καιρό. Είναι επικίνδυνη ζώνη. Έχουμε ευθύνη. Η προσευχή δεν είναι μόνο στην εκκλησία. Είναι και στο σπιτάκι μας. Η Θεία Λειτουργία είναι φάρμακο ζωής, αλλά δεν μετράει η συχνότητα που κοινωνούμε. Αλλά η ποιότητα και ο τρόπος και η στάση ζωής.

Οι υπόλοιποι: Ας αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του. Δεν θα πάμε στην κόλαση, γιατί αποφύγαμε να έρθουμε κάποιες μέρες εκκλησία. Η Εκκλησία μας έχει σύνεση σε αυτό και θα πάρει θέση. Αύριο, απ’ ό,τι μαθαίνω, και εμπιστευόμαστε την Εκκλησία. Αλλά λίγο να έχουμε μία ευθύνη, μία συστολή. Να είμαστε προσεκτικοί. Και λέμε: «Μένουμε σπίτι μας». Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό. Για να μάθουμε και την καρδιακή προσευχή. Να μάθουμε την Ευχή του Ιησού μέσα στην καρδιά μας. Όπως οι ερημίτες. Και ν προσευχόμαστε όχι για εμάς, [αλλά] για όλον τον κόσμο.

Τι ωραία! Σαρακοστή αυτό είναι: άσκηση· σιωπή. Σταματάνε και τα κέντρα: Τι ωραία! Είναι μεγάλη ευλογία. Ό,τι και αν έλεγες σε κάποιον («Μη βγαίνετε έξω, είναι Σαρακοστή. Μη βάζετε μουσική».), τώρα το αποφασίζει ο νόμος. Τι ωραία που τα έκανε ο Θεός. Τα οικονόμησε. Ευλογίες είναι όλα αυτά τα πράγματα. Να είμαστε υπεύθυνοι.

Λοιπόν, θα βοηθήσει η Παναγία μας, αλλά και εμείς να είμαστε προσεκτικοί. Για αυτόν τον λόγο, συγχωρέστε με, καλό είναι να μην προσκυνήσετε τις εικόνες σήμερα. Η προσκύνηση δεν είναι μόνο με τα χείλη· είναι και με την καρδιά μας. Με μία βαθιά υπόκλιση πίστεως. Να είμαστε διακριτικοί. Προσεκτικοί. Και έτσι θα μας ευλογεί η Παναγία. Όχι γιατί δεν την εμπιστευόμαστε. Την εμπιστευόμαστε απολύτως! Αλλά να μην την προκαλούμε, κιόλας.

Αυτά θέλει ο Θεός. Και άλλα πολλά θα τα δούμε στη συνέχεια, όπως μας φωτίσει ο Θεός και πει η Εκκλησία μας. Αλλά ένα πράγμα κρατάμε: Ο πλούτος μας και η χαρά μας δεν είναι ούτε η υγεία μας ούτε η αρρώστια μας. Ούτε η ζωή μας ούτε ο θάνατός μας. Είναι η Παναγία μας και ο Χριστός μας. Θέλει να είμαστε άρρωστοι; Να ’ναι ευλογημένο. Θέλει να πεθάνουμε; Να ’ναι ευλογημένο. Δεν υπάρχει θάνατος, όταν έχουμε την Παναγία και τον Χριστό μας.

Αλλά να είμαστε προσεκτικοί, να σεβόμαστε και τον διπλανό μας. Γιατί πάνω από την πίστη είναι η αγάπη! Αυτό θέλει ο Απόστολος Παύλος. Δεν δοκιμάζεται η πίστη μας [από] το ποιος είναι πιστός ή άπιστος, αλλά [από] το ποιος μαθαίνει να αγαπάει αληθινά. Γιατί, προστατεύοντας τον εαυτό μου, προφυλάσσω τον εαυτό μου, προφυλάσσω και το κοινωνικό σύνολο.

---

[1] Σημείωση του απομαγνητοφωνητή: Κάποια προσηγορικά ονόματα γράφονται με κεφαλαίο το αρκτικό τους γράμμα προς διαφοροποίησιν από τη συνηθισμένη τους σημασία.

[2] Σημείωση του απομαγνητοφωνητή: Οι τετράγωνες αγκύλες δηλώνουν δικές μου προσθήκες, με σκοπό τη νοηματική εξομάλυνση του κειμένου. «Sic et alibi».

[3] Σημείωση του απομαγνητοφωνητή: Η πλάγια γραφή συνιστά δική μου προσθήκη προς έμφασιν, ανάλογα με την άποψή μου για το νόημα που επιθυμεί να μεταδώσει ο ομιλητής. «Sic et alibi».