Παπα-Νικόλας Πλανάς: Ο Άγιος των Αθηνών!

Κορυφαία έκφραση της αληθινής κατά Χριστόν ζωής τού κάθε συνειδητού πιστού και πιο πολύ τού πραγματικού και τελείου ιερέως, αποτελεί η ζωή και το έργο τού αγίου ιερέως Νικολάου τού Πλανά, αγίου των ημερών μας.

Η εύανδρος και αγιοτόκος Νάξος είχε την θεία εύνοια και ευλογία να είναι η γενέτειρά του. Γεννήθηκε το έτος 1851.

Οι γονείς του, καπετάν Γιάννης και Αυγουστίνα, ήταν άνθρωποι εύποροι, ευσεβείς και καλοκάγαθοι, όπως όλοι οι νησιώτες.

Είχαν και ένα εμπορικό καΐκι πού πήγαινε από τη Νάξο στη Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, ακόμα και στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Η όλη του ζωή, από τα παιδικά του χρόνια ακόμα, προέλεγε τη μέλλουσα ζωή και πολιτεία του. Τις θείες θαυματουργικές δυνάμεις έλαβε με την χάρη τού Θεού από τα παιδικά του χρόνια.

Έτσι, γνώριζε τον καταποντισμό τού καϊκιού τους έξω από την Πόλη και το είπε στους γονείς του.

Τα πρώτα γράμματα έμαθε από τον παππού του -πατέρα της μητέρας του- ιερέα Γεώργιο Μελισσουργό, κοντά στον οποίο έμαθε να διαβάζει το ιερό Ψαλτήριο.

Μαζί του επίσης πήγαινε στις θείες Λειτουργίες και τον διακονούσε στο Ιερό Βήμα, ενώ παράλληλα δεχόταν τα νάματα της Θείας Λατρείας.

Όταν ο Νικόλαος ήταν δεκατεσσάρων ετών, ο πατέρας του άφησε τον κόσμο αυτό.

Έτσι η μητέρα του μαζί με την αδελφή του ήρθαν στην Αθήνα και πήγε και ο ίδιος μαζί τους.

Έμεναν στην περιοχή πού είναι μεταξύ τού Ι. Ναού τού αγ. Ιωάννη της Πλάκας και τού Ναού τού αγ. Παντελεήμονος Ιλισσού, όπου υπήρχαν πολλοί Ναξιώτες.

Μοίρασαν με την αδελφή του την πολύ αξιόλογη πατρική τους περιουσία.

Αλλά το μερίδιό του το έβαλε ενέχυρο για κάποιο φτωχό, πού δεν τού το επέστρεψε ποτέ.

Έτσι παρέμεινε για όλη του τη ζωή φτωχός. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών συνήψε τίμιο γάμο κατόπιν πιέσεων της μητέρας του με την Ελένη Προβελεγγίου από τα Κύθηρα.

Από τον γάμο αυτό απέκτησε ένα γιό, τον Ιωάννη. Ύστερα πέθανε η σύζυγός του.

Στις 28 Ιουλίου τού έτους 1879 χειροτονήθηκε διάκονος στον Ι. Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Πλάκας.

Στις 2 Μαρτίου τού 1885 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος εις τον Ιερό Ναό Προφήτου Ελισσαίου στο Μοναστηράκι,και τοποθετήθηκε στον Ι. Ναό Αγ. Παντελεήμονος Ιλισσού,σύμφωνα με τον εκ των πρώτων βιογράφων του αλλά και πνευματικού του τέκνου,μακαριστό Μητροπολίτη Παραμυθίας Τίτο Ματθαιάκη,τις ημερομηνίες των χειροτονιών του έγραψε ο ίδιος στο πίσω μέρος μιας εικόνος της οικογενείας του ,που εικονίζει τους αγίους Διακόνους Τίμωνα, Παρμενά, Νικάνορα και τον άγιο Ισίδωρο, Υπηρέτησε επίσης στην Ενορία τού Αγίου Ιωάννη της οδού Βουλιαγμένης.

Στον δε Ι. Ναό Αγ. Ελισσαίου λειτουργούσε καθημερινά, με ψάλτες τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη.

Έδειχνε μεγάλη υπομονή στους πειρασμούς και τις δοκιμασίες και αφάνταστη ψυχραιμία.

Έλεγε κάποτε ο ίδιος συμβουλεύοντας μια πνευματική του κόρη: "Εγώ παιδί μου με την υπομονή τα έβγαλα πέρα τα τόσα σκάνταλα που μου παρουσιαζόντουσαν".

Μεγάλη σημασία έδινε στην προσοχή και την συγκέντρωση του νού κατά την διάρκεια της προσευχής και της λατρείας.

Στις διδασκαλίες του προς τα πνευματικά του παιδιά τόνιζε πολύ το σημείο αυτό.

Μάλιστα, όταν έβγαινε να θυμιάση, κατά την διάρκεια του Όρθρου, πολλές φορές τον είδαν να θυμιά άδεια στασίδια, ενώ αντίθετα δεν θυμιούσε κάποιους από τους παρισταμένους.

Με το πνευματικό του χάρισμα διέκρινε ότι, κάποιοι από τους παρόντες σωματικά ήσαν ουσιαστικά απόντες, αφού ο νούς τους ήταν σκορπισμένος και τριγυρνούσε έξω εδώ κι’ εκεί, ενώ κάποιοι που απουσίαζαν, λόγω ασθενείας ή για άλλους λόγους ανωτέρους της θελήσεώς τους ήσαν νοερά παρόντες και προσευχόντουσαν την ώρα εκείνη.

Λειτουργούσε συχνά και μνημόνευε στην Αγία Πρόθεση πάρα πολλά ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων. Αξιώθηκε να ακούση ψαλμωδίες αγγέλων.

Ο Άγιος Νικόλαος υπήρξε ο άνθρωπος τού Θεού, ο άοκνος ιερουργός και λάτρης τού Τριαδικού Θεού.

Η μεγάλη του ευλάβεια, η απεριόριστη καλοσύνη του, η υπερβολική του αφιλοχρηματία, η απλότητά του, το ακτινοβόλο ιερατικό του ήθος, η άφθαστη ιεροπρέπειά του, η ταπείνωσή του, η αγάπη του για τη θεία λατρεία και οι λοιπές αρετές του τον καταξίωσαν στη συνείδηση τού λαού.

Δεν αγάπησε ποτέ του τα πλούτη. Όσα τού έδιναν αμέσως τα έδινε στους φτωχούς.

Είχε μισθοδοτήσει ένδεκα οικογένειες χηρών και ορφανών. Χρόνια και χρόνια τούς έδινε επίδομα μέχρι πού τα παιδιά τους έγιναν δεκατεσσάρων ετών.

Βοηθούσε νεαρούς διακόνους στις σπουδές τους. Ενίσχυε υλικά και πνευματικά όσους είχαν ανάγκη.

Υπήρξε ακαταπόνητος. Για μισό και πλέον αιώνα λειτουργούσε καθημερινά. Λιτός, απέριττος σε όλες τους τις εκδηλώσεις!

Πλούτος του και θησαυρός του, κέντρο της ζωής του, η λειτουργική ζωή της Εκκλησίας μας!

Άνθρωπος προσευχής, τού οποίου η ζωή ήταν μια διακονία πίστεως και αγάπης.

Ήταν νηστευτής. Ενήστευε όλες τις Σαρακοστές και το λάδι. Απλός και πανέξυπνος, εύστοχος στις απαντήσεις του, συνδύαζε την απλότητα και την ιεροπρέπεια, την αφέλεια με την αγιότητα.

Δεν είχε σπουδάσει σε Πανεπιστήμια, ούτε σε Εκκλησιαστικές Σχολές, ούτε σε Λύκεια και Γυμνάσια.

Και ίσως να μη φοίτησε και σε καμιά τάξη τού τότε Ελληνικού Σχολείου. Κατείχε όμως άριστα την σοφία τού Θεού.

Ο Θεός δόξασε τον Άγιο Νικόλαο με το να θαυματουργεί. Είναι αμέτρητα τα θαύματά του.

Εθεράπευε ασθενείς, απομάκρυνε δαιμόνια, προέλεγε τα μέλλοντα, έλυνε δύσκολα θέματα, συμβούλευε πρεπόντως.

Πολλές φορές δεν είχε ούτε μια πεντάρα πάνω του. Χωρίς να το προσέξη κάποτε πήρε ένα αμάξι να τον πάη σε κάποιο σπίτι.

Όταν έφθασαν και ηθέλησε να πληρώση ... κοιτάζει για λεπτά, ξανακοιτάζει, τίποτα.

Βρέθηκε σε αμηχανία. Του λέγει ο αμαξάς: “Δεν είσαι συ ο εφημέριος του Αγίου Ιωάννου, ο παπα - Νικόλας;” - “Ναί, παιδί μου, εγώ είμαι”. - Έ, δεν θέλω λεπτά, μόνον την ευχή σου!””. Σε μια άλλη περίπτωση κάποιος, “πού του διάβασε κάποτε παράκληση, του έδωσε ως πληρωμή κάποιο σεβαστό ποσόν, μέσα σε κλειστόν φάκελλο. Αυτός, καθώς πήρε τον φάκελλο, τον έδωσε αμέσως κλειστόν σε μια πτωχή, που τον περίμενε πότε να τελειώση την παράκληση. Ο άνθρωπος που του τον έδωσε, άναψε από στενοχώρια. Μά τον ευλογημένον, έλεγε, να μην κοιτάξη καν τί του έδωσα;!”.

Ξημέρωσε η Κυριακή τού Ασώτου, 28η Φεβρουαρίου τού έτους 1932.

Αυτή είναι η μέρα πού λειτούργησε για τελευταία φορά στο επίγειο θυσιαστήριο. Μετά τη Θεία Λειτουργία έχασε τις αισθήσεις του.

Ως ασθενής περέμεινε στην οικία του ευσεβούς υιού του Ιωάννου επι της οδού Δράκου 39 στην Γαργαρέττα, όπου και παρέδωσε την αγία του ψυχή στις 2 Μαρτίου 1932, ημέρα κατά την οποίαν είχε την επέτειο της εις Πρεσβύτερον χειροτονίας του..

Έκανε το σημείο τού Τιμίου Σταυρού και είπε: «Τον δρόμον τετέλευκα. Δόξα σοι ο Θεός! Η θεία χάρη να σάς ευλογεί». Με αυτά τα λόγια άφησε τον κόσμο τούτο.

Το πρωί έφεραν το ιερό του λείψανο στον Ναό τού Αγ. Ιωάννου της οδού Βουλιαγμένης, όπου ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα για τρείς ημέρες.

Οι λαϊκές εκδηλώσεις ήταν πρωτοφανείς και το πλήθος τού λαού αναρίθμητο.

Χιλιάδες λαού κατέφθασαν από το λεκανοπέδιο Αττικής για να αποχαιρετήσουν τον σύγχρονο Άγιο.

Της κηδείας αυτού προέστη ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος (+1938),ο οποίος εκφώνησε και τον επικείδιο λόγο,επίσης ωμίλησεν ο εκ των συνεφημερίων αυτού ιερεύς Νικόλαος Λαμπρόπουλος ενώ επι του τάφου εξέφωνησε επιτάφιο ομιλία ,εκ μέρους των Πνευματικών του παιδιών, ο τότε φοιτητής της Θεολογίας Κωνσταντίνος Ματθαιάκης ο μετά ταύτα Μητροπολίτης Παραμυθίας,Φιλιατών και Γηρομερίου Τίτος (+1991).

Στις 29 Αυγούστου τού 1992 τα ιερώτατα και θαυματουργά λείψανα τού Αγίου Νικολάου τού Πλανά τοποθετηθήκαν σε ασημένια λάρνακα, πού σήμερα βρίσκεται στο δεξιό κλίτος τού παραπάνω Ναού.

Η Αγία μας Εκκλησία τον ανακήρυξε και επισήμως ως άγιο κατά την 135η Συνοδική Περίοδο (1991 - 1992) τού Πανσέπτου Οικουμενικού Πατριαρχείου, έπειτα από εισήγηση τού μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου,ο οποίς συνέθεσε και την ιερά Ακολουθία του Αγίου, και με φροντίδα τού μακαριστού Μητροπολίτου Παροναξίας Αμβροσίου.

Η μνήμη του τιμάται κατά την καθιερωμένη πανήγυρη της 2ας Μαρτίου.

Εάν η ημέρα της εορτής συμπίπτει κατά την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστης, τοτε η μνήμη του εορτάζεται κατά την επόμενη Κυριακή.

Ωσαύτως στη Νάξο εορτάζει την πρώτη Κυριακή τού Σεπτεμβρίου, ενώ στην Πάρο την τρίτη Κυριακή τού Σεπτεμβρίου, κατά την καθιερωθείσα προσφάτως Σύναξη τών Πέντε Αγίων της Ι. Μ. Παροναξίας.

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΚΟΙΜΗΘΕΝΤΑ ΙΕΡΕΑ ΝΙΚΟΛΑΟΝ ΠΛΑΝΑ
Υπό του φοιτητού της Θεολογίας Κωνσταντίνου Ματθαιάκη, μ.τ. Μητροπολίτου Παραμυθίας ΤΙΤΟΥ Α΄.
<<"Δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι και εν Κυρίω ο μισθός αυτών και η φροντίς αυτών παρά Υψίστω.Διά τούτο λήψονται το βασίλειον της ευπρέπειας και το διάδημα του κάλλους εκ χειρός Κυρίου,ότι τη δεξιά σκεπάσει αυτούς και τω βραχίων υπερασπιεί αυτών"(Σοφ.Σολομ.5,15-16).

Οι θεόπνευστοι ούτοι λόγοι της Σοφίας Σολομώντος ευρίσκουσι πλήρη την εφαρμογήν αυτών επί του δικαίου τούτου και ευσεβούς Πατρός της Εκκλησίας ημών,ιερέως Νικολάου Πλανά, ούτινος το σεπτόν σκήνωμα αποθέτομεν εις τον παρόντα τάφον,πλησίον του ιερού Θυσιαστηρίου του ναού αυτού,εν τω οποίω ελάτρευσε τον Θεόν πιστώς και ευσυνειδήτως καθ΄όλην την μακράν ιερατικήν αυτού διακονίαν.

Διά τε των πολλών αυτού αρετών και της θεαρέστου αυτού εν τω αμπελώνι του Κυρίου εργασίας,κατέστησεν την εαυτού ψυχήν,ευάρεστον Αυτώ,δικαιούμενος ενώπιον του ουρανίου του Θεού θυσιαστηρίου της θείας μακαριότητος της Βασιλείας Αυτού και στεφανούμενος με το απαραμίλλου κάλλους διάδημα,ένεκα των αγαθών έργων,άτινα εν τω κόσμω τούτω ειργάσατο.

Με βαθύν πόνον περιστοιχίζομεν το σεπτόν αυτού σκήνωμα τα πνευματικά αυτού τέκνα,οι προσφιλείς του ενορίται,οι ευσεβείς και πισταί αυτού μαθήτριαι,οι σωθέντες δι αυτού.

Ολόκληρος η πόλις των Αθηνών και τα περίχωρα αυτής θρηνούν τον αποχωρισμόν του,διότι ήτο γνωστός τοις πάσιν και άγιος πράγματι Πατήρ της Εκκλησίας ημών.

Ετίμησεν την Εκκλησίαν όσον ολίγοι,διεκρίθη τοσούτον εν αυτή,ούτως ώστε απέκτησε φήμην αγαθήν τιμώμενος παρά πάντων ανεξαιρέτως,ως άγιος άνθρωπος,δια τε την ενάρετον αυτού πολιτείαν,την βαθείαν προς τον Θεόν πίστιν και αφοσίωσιν,τα καλά έργα,τα οποία εποίησεν,ως Ποιμήν ο Καλός του αμπελώνος Χριστού.Αυτού το πρότυπον έχων εν νώ,ηκολούθησε πιστώς τα παραγγέλματά του,μηδόλως παρεκκλίνας των Θείων Αυτού εντολών.

Διό ως Πνευματικός Πατήρ έσωσε χιλιάδας ψυχών,οδηγήσας αυτάς πρός την αλήθειαν και το φώς του Σωτήρος Χριστού.

Υπήρξεν αληθώς πρότυπον ευσεβείας και αγιότητος,τελειοποιηθείς εν πάσαις ταις χριστιανικαίς αρεταίς.

Ακακος και πράος,εξέπληττε πάντας η άκρα αυτού αγαθότης.Εφέρετο ως μικρόν παιδίον,με μειλιχιότητα και προσήνειαν,βαθείαν ταπείνωσιν και απέραντον αγάπην και συμπάθειαν.

Πρός τους αμαρτήσαντας ιδία εξεδηλούτο περισσότερον η καλωσύνη του.Με αυτήν προσείλκυε τους βαρέως αμαρτήσαντας εις μετάνοιαν.Ουδέποτε εφείσθη κόπων προκειμένου ν΄αναγεννήση και σώση ψυχάς.

Η αφιλοχρηματία του θα παραμείνη μνημειώδης.Η ελεημοσύνη του,η πολλή του ευσπλαχνία πρός τους πάσχοντας και τους πτωχούς ήτο λίαν παραδειγματική.Πρίν εισέλθη εις τας τάξεις του ιερού Κλήρου διένειμε τα αγαθά της περιουσίας του μεριδίου αυτού εις τους πτωχούς.

Ηγάπησε κατ΄εξοχήν τα σκηνώματα του Κυρίου,αναδειχθείς ως άριστος λειτιυργός της Εκκλησίας,μύστης της Χάριτος του Θεού.Τον βίον αυτού διήνυσεν εν μακρά προσευχή.

Δι αυτής κατώρθωνε να διδάσκη και να σώζη ψυχάς,να φρονιματίζη και νουθετή,να εμπνέη και εξαυλώνη πιστούς,να συνεγείρη τους ανθρώπους εις την αληθινήν πνευματικήν λατρείαν του Θεού.Ημέραν και νύκτα προσηύχετο,τελών διαρκή άσκησιν και εγρήγορσιν.

Αλλοτε με τας παρατεταμένας και κατανυκτικάς αυτού λειτουργίας και άλλοτε με τας ιεράς παννυχίδας ηρέσκετο η ψυχή αυτού να λατρεύη τον Θεόν.

Οι πάντες συνέρρεον πτος τον καλοκάγαθον τούτον Πατέρα,ίνα αποθέσουσιν το βάρος των ψυχών αυτών,να ζητήσουν δι αυτού το έλεος και την βοήθειαν του Θεού.Και τα μικρά παιδία ησθάνοντο την πολλήν του χάριν,τον έβλεπον ως επίγειον ΄Αγγελον.

Αι πτοσευχαί του εισακουόντο,είχεν πολλήν ενώπιον Θεού παρρησίαν.

Εις τους κοπιώντας και πεφορτισμένους της παρούσης ζωής ήτο βακτηρία,εις τους παραπεσόντας τη αμαρτία η ανάνηψις,εις τους ασθενούντας η ανακούφισις και ιάσις,εις τους ενδεείς η συναντίληψις,εις τεθλιμμένους η παρηγορία και ενθάρρυνσις,εις τους προσευχομένους αληθής μεσίτης της χάριτος του Θεού.

Η όλη του παρουσία,η βιβλική αγία μορφή του,το σεμνόν του παράστημα,το βαδισμά του,οι λόγοι και οι τρόποι του,η λιτότης και η πολλή του εγκράτεια,η διαρκής αυτού άσκησις και νηστεία ενεπίουν βαθείαν εις πάντας εντύπωσιν,οίτινες εξεδήλωνον παντοιοτρόπως προς αυτόν τον βαθύτατον αυτών σεβασμόν,τιμήν και ευλάβειαν.

Τα θαυμάσια έργα της Χάριτος του Θεού,άτινα εποίει πρός δόξαν Θεού κατέστησαν αυτόν επιφανή Πατέρα εν τη στρατευομένη του Χριστού Εκκλησία.

Πολυσέβαστέ μοι Πνευματικέ Πάτερ,

Ιδού ημείς τα πνευματικά σου τέκνα αποθέτομεν μετ΄ευλαβείας πολλής το σεπτόν σκήνωμά σου επι τον τάφον,εν ω συνάμα σε παρακαλούμεν,μη παύσης δεόμενος υπέρ πάντων ημών τω Αγίω Θεώ.

Με το βαθύ συναίσθημα της προς σε ευγνωμοσύνης μας,υποσχόμεθα να διαφυλάξωμεν εις τα μύχια της καρδίας μας όλα όσα η αγία και ευσεβής ψυχή σου εδίδαξεν ημας.

Θα τηρήσωμεν τας σοφάς πατρικάς σου υποθήκας,υπέρ παν δε άλλο το εξαίρετον παράδειγμα της εναρέτου πολιτείας σου,της ακραδάντου πίστεως και ευσεβείας σου,δι ων εδικαιώθης παρά του Θεού και κατέστη μακαριστή η ψυχή σου.

Εύχου και υπέρ ημών,των ταπεινών δούλων του Θεού ν΄αξιωθώμεν της επουρανίου βασιλείας.
Η μνήμη σου θα παραμείνη αιωνία.>>.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΝΑ 

Ηχος α΄

Ποίημα Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου

Τάς του πλάνου παγίδας εκφυγών, ιερώτατε, απλανώς επορεύθης διά βίου,πατήρ ημών , Νικόλαε αοίδιμε Πλανά,ουράνια χαρίσματα λαβών, αγρυπνίαις και νηστείαις, ιερουργών οσίως τω Κυρίω σου. Όνπερ καθικετεύων εκτενώς , Νάξιον ιεράτευμα, πρέσβευε δωρηθήναι καί ημίν το μέγα έλεος.

http://www.romfea.gr/pneumatika/13296-papanikolas-planas-o-agios-ton-athinon