Καύχηση και αυτοέπαινος

Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ

Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ

Ζητάς με πάθος και μανία τον έπαινο, την αναγνώριση και τη δόξα των ανθρώπων. Εκτός από τον Θεό, τον πάντων ποιητή, κανείς άλλος δεν είναι άξιος επαίνου και δόξας. «Να μη καυχιέται ο σοφός για τη σοφία του, ούτε ο δυνατός για τη δύναμή του, ούτε ο πλούσιος για τον πλούτο του, αλλά γι’ αυτό να καυχιέται όποιος καυχιέται, για το ότι κατανοεί και γνωρίζει τον Κύριο και κάνει τις εντολές Του» (Α’ Βασ. 2:10).

Σε καμιά περίσταση να μην αυτοεπαινείσαι αλλά και να μη ζητάς τον έπαινο των άλλων. Ούτε να ζηλεύεις εκείνους που επαινούνται από τους ανθρώπους. Αληθινά συνετός είναι εκείνος που επαινείται από τον Θεό και δοξάζεται από τον Θεό. «Όποιος καυχιέται, ας καυχιέται μόνο για τον Κύριο» (Α’ Κορ. 1:31). Μην αναπαύεσαι στους επαίνους των ανθρώπων. Στον Θεό αναζήτησε την αληθινή ανάπαυση. Όλα τα ανθρώπινα είναι πρόσκαιρα και μεταβλητά. Όλα τα θεία είναι αιώνια και αμετάβλητα Φρόντιζε για τη δόξα μόνο του Θεού, και ο Θεός θα σε δοξάσει. Αν φροντίζεις για τη δική σου δόξα, η χάρη του Θεού θα σ’ εγκαταλείψει. «Όχι σ’ εμάς, Κύριε, όχι σ’ εμάς, αλλά στο όνομά Σου δώσε δόξα» (Ψαλμ. 113:9).

«Αυτοί που σας μακαρίζουν σας πλανούν και δεν σας αφήνουν να βαδίζετε ορθά» (Ησ. 3:12). Διότι από τους επαίνους γεννάται η φιλαυτία· από τη φιλαυτία η υπερηφάνεια και η οίηση· κι απ’ αυτές η πλήρης από τον Θεό αποξένωση. Καυχήθηκε ο Δαβίδ για τα πλήθη του λαού του, και τον είδε ν’ αφανίζεται από το φοβερό θανατικό. Καυχήθηκε ο Εζεκίας για τα πλούτη του, κι έχασε όλους τους θησαυρούς του. Καυχήθηκε ο Ναβουχοδονόσορ για τη Βαβυλώνα του, κι έχασε τα λογικά του. Καλύτερα να μην κάνης τίποτε αξιόλογο και να είσαι γι’ αυτό ταπεινός, παρά να καυχάσαι για τις όποιες επιτυχίες σου. Ο Φαρισαίος έκανε καλά έργα, αλλά όταν καυχήθηκε γι’ αυτά καταστράφηκε. Ο τελώνης δεν έκανε τίποτε καλό, σώθηκε όμως με την ταπείνωσή του. Διότι όπως είπε ο Κύριος, «αυτός έφυγε για το σπίτι του αθωωμένος από τον Θεό, ενώ ο άλλος όχι» (Λουκ. 18:14).

Μη φανερώνεις τα έργα σου για να μη λάβεις εδώ στη γη τον μισθό σου από τους ανθρώπους που θα σ’ επαινέσουν. Απόκρυψέ τα με τη σιωπή και άφησε να τα γνωρίζει μόνον ο Θεός, που θα σε αμείψει στον ουρανό. Εάν εσύ σιωπάς για τον εαυτό σου, ο Θεός θα φωνάξει για σένα. Από τον Θεό θα γνωρίσουν και οι άνθρωποι τα καλά σου έργα και θα σε επαινέσουν. «Να σε εγκωμιάζει ο άλλος και όχι το δικό σου στόμα» (Παροιμ. 27:1).

Κοίτα παραλογισμός: Τα αναρίθμητα κακά έργα σου δεν θέλεις σε κανένα να τα κοινοποιήσεις. Κι ένα μικρό καλό σ’ όλους το λες, για να θρέψεις με τους επαίνους που θ’ ακούσεις τη ματαιοδοξία σου. Δεν σου είναι αρκετό που το καλό αυτό έργο είναι γνωστό και ευπρόσδεκτο στον Θεό; Άλλοι έκαναν πλήθος αγαθοεργιών: Σκόρπισαν την περιουσία τους στους φτωχούς, φώτισαν τον κόσμο, έσωσαν πολλές ψυχές. Και όμως δεν καυχήθηκαν για όλ’ αυτά. Κι εσύ που δεν έκανες κάτι σπουδαίο, κομπάζεις ασυλλόγιστα με το τίποτα;

«Λες ότι είμαι πλούσιος και πλούτησα και δεν έχω την ανάγκη κανενός, και δεν ξέρεις ότι εσύ είσαι ο ταλαίπωρος και ελεεινός και φτωχός και τυφλός και γυμνός» (Αποκ. 3:17). Διότι δεν έχεις τίποτε δικό σου. Όλα είναι δώρα του Θεού, και ο υλικός πλούτος και τα πνευματικά χαρίσματα. «Όλοι μας είμαστε ακάθαρτοι, όλη μας η δικαιοσύνη είναι σαν ένα βρόμικο κουρελόπανο» (Ησ. 64:6). Γι’ αυτό και ο Κύριος μας παραγγέλλει: «Όταν κάνετε όλα όσα σας προστάζει ο Θεός, να λέτε: «Είμαστε ανάξιοι δούλοι· κάναμε αυτό που οφείλαμε να κάνουμε»» (Λουκ. 17:10).

Γιατί ζητάς να σ’ επαινέσουν οι άλλοι για ένα καλό σου έργο; Το καλό παραμένει πάντα καλό έστω κι αν κανείς δεν το επαινεί. Το κακό παραμένει κακό έστω κι αν κανείς δεν το κατηγορεί. Αν όλοι οι άνθρωποι σε επαινούν, τίποτε δεν θ’ αποκτήσεις. Αν κανείς δεν σε επαινέσει, τίποτε δεν θα στερηθείς. Δεν κάνεις το καλό για τους ανθρώπους, μα για τον Θεό. Σου αρκεί λοιπόν του Θεού η αμοιβή.

Όταν είσαι ευτυχισμένος και τιμημένος από τους ανθρώπους, μην ενθουσιάζεσαι. Και όταν είσαι δυστυχισμένος και περιφρονημένος, μην απελπίζεσαι. Και στην πρώτη και στη δεύτερη περίσταση δείξε μετριοπάθεια και σύνεση. Γιατί στην παρούσα ζωή όλα είναι μεταβλητά. Για όλα λοιπόν να δοξάζεις τον Θεό και όλα να τα αποδέχεσαι ως προερχόμενα απ’ Αυτόν και το άγιο θέλημά Του.

 

Από το βιβλίο: Αγίου Δημητρίου του Ροστώφ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2013, σελ. 28.