" Ο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ", ΣΤΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΡΟΜΑ

Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ

του Πρωτοπρ. π. Θεοδώρου Μπατάκα, Προέδρου του Δ.Σ. του Σ.Σ.Κ.«Εσταυρωμένου»

στο Β΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Ποιμαντικής και Διακονίας Φυλακών, που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο  Θεσσαλίας, στα Μελισσάτικα Βόλου, με θέμα «ΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΡΟΜΑ: Διάλογος για την ταυτότητα, την εκπαίδευση και την κοινωνική τους ένταξη».

«Ο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ», ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑ»

      

Η εισήγησή μας αυτή, Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί αδελφοί σύνεδροι, στηρίζεται αποκλειστικά και μόνον στην προσωπική μας εμπειρία. Μας αξίωσε ο Κύριος, Ιησούς Χριστός, να τον διακονήσουμε για είκοσι ολόκληρα χρόνια στο πρόσωπο του φυλακισμένου, αλλά και των άλλων εμπερίστατων αδελφών μας, τόσον ως εντεταλμένος ιερεύς στους χώρους κράτησης της περιοχής μας ( Ν. Μαγνησίας), όσον και ως ένας εκ των εθελοντών - διακόνων του Συλλόγου Συμπαραστάσεως Κρατουμένων «Ο Εσταυρωμένος».

Σκοπός μας είναι να σας παρουσιάσουμε με κάθε συντομία: λίγα στοιχεία για την ίδρυση του «Ε», μια μικρή εικόνα της εικοσαετούς κοινωνικής του προσφοράς, την διακονία του στους απόρους αδελφούς μας Ρομά και μια σύντομη προβολή των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο «Ε» μαζί τους

Η φυλάκιση είναι μια μεγάλη δοκιμασία για τον έγκλειστο. Εισέρχεται σε μια μεγάλη δοκιμασία «ψυχή τε και σώματι». Ο κρατούμενος, δεν στερείται μόνο την ελευθερία του, αλλά έρχεται αντιμέτωπος με τους σκληρούς εσωτερικούς και άγραφους νόμους της κοινωνίας των κρατουμένων, τις ασθένειες, την ψυχολογική πίεση, την ανέχεια και τόσα άλλα. Η κατάστασή του επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο αν δεν έχει τη στήριξη των συνανθρώπων του.

Η δοκιμασία αγγίζει και τις οικογένειες των εγκλείστων, οι οποίες ζουν – στην συντριπτική τους πλειοψηφία - κάτω από δύσκολες και άθλιες συνθήκες: υποφέρουν από το ρατσιστικό κλίμα της εποχής, πεινούν, χρωστούν, απελπίζονται, αγανακτούν και κάποιοι οδηγούνται στην παραβατικότητα για να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Αλλά κι όταν ο κρατούμενος εκτίσει την ποινή του και πάρει στα χέρια του το αποφυλακιστήριο, τότε εισέρχεται σε μια καινούργια περιπέτεια. Πολλοί βρίσκουν κλειστή την πόρτα των οικείων τους, παραμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα άνεργοι, οι κοινωνικές υπηρεσίες τους κράτους δεν έχουν την δυνατότητα να τους βοηθήσουν, τους πνίγουν τα χρέη, ζουν με τον φόβο μιας νέας φυλάκισης, είναι απελπισμένοι και θυμωμένοι για την σκληρότητα της κοινωνίας και οδηγούνται στην παραβατικότητα. Και όπως καταλαβαίνετε η επιστροφή στη φυλακή αργά ή γρήγορα είναι ένα γεγονός.  Όλοι αυτοί οι συνάνθρωποί μας κτυπούν κυρίως την πόρτα της Εκκλησίας με την ελπίδα να βρουν κάποια στήριξη και μια έμπρακτη βοήθεια.

Αυτή, λοιπόν, η γκρίζα εικόνα, που σας περιέγραψα με λίγα λόγια, μας οδήγησε στην απόφαση να ιδρύσουμε μια εθελοντική εκκλησιαστική οργάνωση με σκοπό τη συμπαράσταση όλων αυτών των ανθρώπων που είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τη φυλακή. Δειλά – δειλά ξεκίνησε η προσπάθεια αυτή το Φθινόπωρο του 1995 με τη βοήθεια του Ενοριακού Φιλοπτώχου Ταμείου του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου Βόλου. Τον Ιούλιο του 1996, η εθελοντική αυτή ομάδα, αναγνωρίστηκε επισήμως από την Εκκλησία και την Πολιτεία ως Φιλανθρωπικό Σωμματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία:  «Σύλλογος Συμπαραστάσεως Κρατουμένων Βόλου «Ο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ», με έδρα το Βόλο και ακτίνα δράσεως τα όρια του Νομού Μαγνησίας.  

Ο «Ε», από το ξεκίνημά του μέχρι και σήμερα διακονεί πάντοτε στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, με την ευλογία της Τοπικής μας Εκκλησίας, την οικονομική συμπαράσταση των απλών ανθρώπων που μας εμπιστεύονται και την ανιδιοτελή εργασία των δεκάδων συνεργατών του.  Τα προβλήματα των ανθρώπων και η αδυναμία της Πολιτείας, μας οδήγησαν στην απόφαση ν’ ανοίξουμε περισσότερο την αγκαλιά του «Ε» για να συμπεριλάβει στη μέριμνά του και άλλες ομάδες απόρων αδελφών.

Ποιους διακονεί ο «Εσταυρωμένος».

 Τους δεκάδες κρατουμένους των δυο φυλακών του Νομού Μαγνησίας και όχι μόνον.

Τους κρατουμένους όλων των κρατητηρίων των Αστυν. Τμημάτων, του Κεντρ. Λιμεναρχείου Βόλου και του κέντρου φύλαξης μεταναστών.

Τους αποφυλακισμένους που κατοικούν στην περιοχή μας.

Τις άπορες οικογένειες των αποφυλακισθέντων και των κρατουμένων.

Τους φυγόποινους, τους άστεγους και τους μετανάστες.

Τις δοκιμαζόμενες μονογονεϊκές οικογένειες και τις κακοποιημένες γυναίκες. 

Τις ακραίες περιπτώσεις απόρων, αστέγων και ανέργων της περιοχής μας.

Και τις άπορες οικογένειες των τσιγγάνων, για τους οποίους θα  μιλήσουμε στη συνέχεια.

Για όλους αυτούς τους ανθρώπους ο «Ε» λειτουργεί καθημερινά με τη βοήθεια των συνεργατών - εθελοντών:

1.      «Κέντρο Υποδοχής» στο Πνευματικό Κέντρο Της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, στο Βόλο ( Κ. Καρτάλη 152, Τ.Κ. 38221)

2. «Σταθμό Πρώτων Κοινων. Βοηθειών «ΔΙΑΚΟΝΙΑ» της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος, που λειτουργεί ως παράρτημα του «Ε».

3.      Πέντε (5) μικρούς χώρους φιλοξενίας αστέγων στην πόλη του Βόλου. Να σημειώσουμε σε πως από το 2009 και μέχρι και σήμερα, ο «Ε» προσέφερε 7.650 ημέρες φιλοξενίας, σε μεμονωμένα πρόσωπα και οικογένειες.

4.     «Η ΚΑΤΑΦΥΓΗ» το νέο Παράρτημα του Συλλόγου μας στην πόλη του Αλμυρού, που φιλοξενείτε στο Πνευματικό Κέντρο του Μητροπολιτικού Ι. Ναού Αγίου Δημητρίου.

Σ’ όλους αυτούς τους χώρους, οι δοκιμαζόμενοι αδελφοί μας, βρίσκουν αγάπη, ψυχολογική, ηθική, πνευματική, υλική και οικονομική βοήθεια.    

Ο «Εσταυρωμένος», διακονεί και τους απόρους  Ρομά.

Ο «Ε», που εκπροσωπεί ουσιαστικά την Τοπική μας Εκκλησία, ποτέ δεν διαχώρισε τους ανθρώπους ανάλογα με τη θρησκεία τους, το χρώμα τους, τη γλώσσα τους, τη μόρφωσή τους, τη φυλή τους και την κοινωνική τους τάξη. Όλους τους δέχεται, αρκεί να ανήκουν στις ομάδες που καλείται να διακονήσει βάσει του καταστατικού του Συλλόγου που ρυθμίζει την δράση του.

Από την διακονία και την μέριμνά μας δεν ξεχωρίσαμε και τους απόρους τσιγγάνους της περιοχής μας, για τους οποίους ο «Ε»  έχει προσφέρει πάρα πολλά και σε όλα τα επίπεδα. Τους θεωρούμε εν Χριστώ αδελφούς και παιδιά της Εκκλησίας μας.

Κατά τις επισκέψεις μας στις φυλακές και τα κρατητήρια συναντούμε πολλούς ρομά. Κατά την επικοινωνία μας μ’ αυτούς τους αδελφούς αποκτήσαμε μια μικρή γνώση από την ψυχολογία τους, τις συνήθειές τους, τα προβλήματά τους, τις ανησυχίες τους, τις ιδιοτροπίες τους, τα έθιμά τους κ.α. Εκείνο όμως που μας βοήθησε περισσότερο να τους γνωρίσουμε, στο μέτρο του δυνατού, ήταν οι εβδομαδιαίες επισκέψεις μας στις κατοικίες τους, όπου κάθε Σάββατο, για μια περίπου ώρα και επί δυο συνεχή έτη, πραγματοποιούσαμε ολιγομελείς συνάξεις και τους διδάσκαμε διάφορα θέματα πίστεως και ζωής. Για την καλύτερη δε επικοινωνία μαζί τους δημιουργήσαμε ένα μικρό τσιγγάνικο λεξικό με τη βοήθεια μιας ευλογημένης κυρίας που εργάζεται ως διαμεσολαβητής σε υπηρεσία του Δήμου Βόλου, που περιείχε τις κυριότερες λέξεις των ρομά με σκοπό να διευκολύνουμε περισσότερο την επικοινωνία μαζί τους.

 Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας του «Ε» ήταν θετικά. Κάποιοι άρχισαν να εκλησιάζονται, να εξομολογούνται, να στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία και να λύνονται κάποια προβλήματα επικοινωνίας που είχαν μεταξύ τους. Βεβαίως, ο στόχος μας ήταν να προσεγγίσουμε και να στηρίξουμε περισσότερο τους νέους ανθρώπους. Δυστυχώς, αυτό το εγχείρημα σταμάτησε κάποια στιγμή για διαφόρους λόγους ανεξάρτητους της θελήσεώς μας.

Οι άπορες οικογένειες των ρομά που είχαν και έχουν κάποιον φυλακισμένο ή αποφυλακισθέντα είναι πολλές. Ο «Ε» ενισχύει αυτές τις οικογένειες καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που  παραμένει στη φυλακή ο πατέρας ή κάποιος άλλος προστάτης της οικογένειας. Δεκάδες είναι οι άπορες οικογένειες των τσιγγάνων που ενισχύθηκαν από τον Σύλλογό μας και μάλιστα επι οκτώ και δέκα συνεχή χρόνια. Αλλά η βοήθεια του «Ε» συνεχίζεται και για ένα ακόμη χρονικό διάστημα, έως ότου ο αποφυλακισθείς βρει κάποια εργασία για να συντηρήσει την οικογένειά του. Για να εννοήσετε την προσφορά του Συλλόγου μας και στους απόρους Ρομά θα αναφέρω εν συντομία κάποιες ενέργειές μας:

Η ΕΜΠΡΑΚΤΗ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΜΑ

1.  Αποφυλακίσαμε με έξοδα του  «Ε» αρκετούς ρομά και ενισχύσαμε τις οικογένειές τους για όσα χρόνια ήσαν στη φυλακή.

2.   Φιλοξενήσαμε σε ξενοδοχείο οικογένειες αστέγων τσιγγάνων.

3.   Προσφέραμε μηνιαία βοηθήματα (χρήματα, τρόφιμα, βρεφικό γάλα, φάρμακα, σχολικά είδη κ.α.).

4.    Έκτακτα οικονομικά βοηθήματα λόγω ασθένειας και άλλων εκτάκτων περιστατικών.

5.   Χρηματοδοτήσαμε πολλές φορές τις επισκευές των πρόχειρων ξύλινων  κατοικιών τους και σε ωρισμένες περιπτώσεις προσφέραμε σχεδόν όλα τα υλικά για την ανέγερση νέας κατασκευής.

6. Πληρώσαμε τα έξοδα της κηδείας ή της νοσηλείας ασθενών ρομά, εξοφλήσαμε λογαριασμούς (ρεύματος, νερού κ.α.), βοηθήσαμε στην εξόφληση χρεών σε διάφορους οργανισμούς κ.λ.π.

7. Προσφέραμε οικοσκευές (ηλεκτρικά είδη και έπιπλα) σε οικίες που καταστράφηκαν ολοσχερώς λόγω πυρκαγιάς, θερμάστρες και καυσόξυλα για τις κρύες ημέρες του χειμώνα.

8.   Βοηθήσαμε και πείσαμε κάποιους εκ των ρομά να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο προσφέροντας τα σχολικά τους είδη και βοηθήσαμε με ιδιαίτερα φροντιστηριακά μαθήματα κάποιους μαθητές. Βοηθήσαμε τις προσπάθειες του Διευθυντού και των δασκάλων του 10^ου Δημοτικού Σχολείου Αλιβερίου Ν. Ιωνίας αποστέλλοντας: σχολικά είδη, υποδήματα και ενδύματα για τα άπορα παιδιά των τσιγάνων.

9.     Συνεργαζόμαστε άμεσα και πρακτικά με όλες τις κοινωνικές υπηρεσίες της περιοχής μας που ασχολούνται ειδικά με τους τσιγγάνους προσφέροντας διάφορα αναγκαία είδη.

10. Ενισχύσαμε αποφυλακισθέντες εμπόρους τσιγγάνους προσφέροντάς τους το πρώτο εμπόρευμα και ζυγαριές.

11. «Ο Σταθμός Πρώτων Κοιν. Βοηθειών ΔΙΑΚΟΝΙΑ» τους προσφέρει κάθε τρίμηνο διάφορα αναγκαία είδη, όπως ενδύματα, υποδήματα, παιχνίδια, κλινοσκεπάσματα, μικροέπιπλα, κ.α.

12. Οι συνεργάτες του «Ε», εδώ και αρκετά χρόνια, την παραμονή της πρωτοχρονιάς πραγματοποιούν εορταστική επίσκεψη και εκδήλωση στους χώρους που κατοικούν οι ρομά, προσφέροντας στα παιδιά τους αδιακρίτως δεκάδες παιχνίδια, παπούτσια, γλυκά κ.α. με την παρουσία και ευλογία του Μητροπολίτου μας κ. Ιγνατίου. Και αυτή η γιορτή έχει γίνει ποια θεσμός.

Θα μπορούσα να σας αναφέρω και πολλές άλλες ευεργετικές κινήσεις του «Ε», υπέρ των απόρων ρομά, αλλά νομίζω πως κατανοήσατε την διάθεσή όλων των συνεργατών μας να βοηθήσουν ουσιαστικά και πρακτικά την μεγάλη ομάδα των απόρων οικογενειών των ρομά.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΡΟΜΑ.

            Στη συνέχεια, επιτρέψτε μου να καταθέσω τους προβληματισμούς και τα προβλήματα που δημιουργούνται, κυρίως τον τελευταίο καιρό, στην επαφή μας με τους τσιγγάνους που ανήκουν στις ομάδες που διακονεί ο «Ε». Εκ των προτέρων σας δηλώνουμε, για να μην παρεξηγηθούμε,  πως τιμούμε και αγαπούμε όλους τους τσιγγάνους, αναγνωρίζουμε πως υπάρχουν μεταξύ τους άνθρωποι μορφωμένοι, επιτυχημένοι οικογενειάρχες και επαγγελματίες, ευγενικοί και τίμιοι. Δυστυχώς, εμείς ασχολούμαστε ως επι τω πλείστον με τους υπόλοιπους. Γι’ αυτούς θα μιλήσουμε.

1.      Πολλοί τσιγγάνοι, άνδρες και γυναίκες, μας επισκέπτονται

στη «ΔΙΑΚΟΝΙΑ» και στο «ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ» του «Ε», για να καταθέσουν τα αιτήματά τους. Μια ομάδα εξ αυτών δεν υπακούει στους κανόνες λειτουργίας του «Ε». Θυμώνουν, φωνάζουν και υβρίζουν στη γλώσσα τους. Κάποιες φορές η ατμόσφαιρα γίνεται αφόρητη, από τις  συμπλοκές μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της αναμονής τους έξω από τον χώρο του «Ε».

2.      Υπήρξαν περιστατικά που δεν είχαμε την δυνατότητα να τα

διαχειριστούμε μόνοι μας και καλέσαμε την αστυνομία να βάλει μια τάξη. Να σημειωθεί δε,  πως εκτός από τις λεκτικές επιθέσεις, είχαμε και σωματική βία και τραυματισμούς συνεργατών μας, καθώς και βιαιοπραγίες εναντίον των δωρητών μας, αφού μερικοί επιτίθενται και αρπάζουν βίαια από τα χέρια τους τις προσφορές που ήρθαν να καταθέσουν στα χέρια των εκπροσώπων της Εκκλησίας.

3.      Κάποιοι, όχι ολίγοι, τα διάφορα είδη που λαμβάνουν από

τη «ΔΙΑΚΟΝΙΑ», κυρίως ενδύματα,  τα πωλούν στις λαϊκές αγορές της περιοχής, προκαλώντας την αγανάκτηση των δωρητών μας που καταφεύγουν σε έντονες διαμαρτυρίες και καταγγελίες εις βάρος του «Ε» και κυρίως της Τοπικής μας Εκκλησίας.

4.      Ζητήσαμε τη συνεργασία των αρμοδίων κοιν.  υπηρεσιών

της τοπικής αυτοδιοίκησης και των δύο συλλόγων των Ρομά, αλλά δυστυχώς παρατηρήσαμε πως δεν υπάρχει δυνατότητα αλλαγής του κλίματος.

5.      Οι γείτονές, στους χώρους της διακονίας μας, πολλές φορές

έχουν αγανακτήσει εις βάρος μας και μας καταγγέλλουν πως υποβαθμίσαμε την περιοχή τους.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε κι άλλα προβλήματα που δημιουργούνται κατά την ώρα της διακονίας των εθελοντών – συνεργατών του «Ε», αλλά πιστεύουμε πως είναι αρκετά για να αναδείξουν το θέμα. Δηλώνουμε δε πως όλα αυτά που αναφέραμε και είναι καταγεγραμμένα στο βιβλίο κίνησης των υπηρεσιών μας τα καταθέτουμε με πνεύμα μαθητείας, αγάπης και ενδιαφέροντος και όχι με πνεύμα κακίας ή αντιπάθειας.  Ζητούμε άμεσες λύσεις, διότι φθάσαμε σε σημείο οι εθελοντές να φοβούνται και μάλιστα όταν βλέπουν τους χώρους διακονίας τους να έχουν υποστεί κατ’ επανάληψη διαρρήξεις  με σκοπό την κλοπή ενδυμάτων. Και όλη αυτή η λεία πωλείται από τους γνωστούς – άγνωστους στις λαϊκές αγορές της περιοχής μας.

Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί σύνεδροι.

Να, λοιπόν, γιατί διοργανώσαμε το Β΄ Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «ΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΡΟΜΑ». Νοιώσαμε την ανάγκη να μαθητεύσουμε, κοντά σε έμπειρους πατέρες και αδελφούς, οι οποίοι έχουν ρίξει γέφυρες προς εκείνη την πλευρά και κατά κοινή ομολογία πέτυχαν. Ίσως, μετά τη λήξη των εργασιών του Συνεδρίου ν’ αλλάξει το σκηνικό μέσα στις ψυχές των συνεργατών του «Ε», και όχι μόνον, να γνωρίσουμε κάποιες άγνωστες πτυχές του θέματος που θα μας οδηγήσουν στην βελτίωση των υπηρεσιών μας, ίσως και της αλλαγής πλεύσεως της διακονίας μας, που δεν θα διακοπεί, διότι και οι ρομά είναι παιδιά του Θεού και της Εκκλησίας.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.